Generative AI

เมื่อประสิทธิภาพเพิ่ม แต่แรงจูงใจลดลง บริษัทควรทำอย่างไร?

ปัจจุบันเทคโนโลยีได้เข้ามามีบทบาทในการทำงานอย่างมาก และเปลี่ยนแปลงวิธีการทำงานของเราโดยสิ้นเชิง เครื่องมือและแพลตฟอร์มใหม่ ๆ ถูกพัฒนาขึ้นอย่างต่อเนื่อง โดยมีเป้าหมายหลักคือการอำนวยความสะดวกและเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน และหนึ่งในเทคโนโลยีที่กำลังได้รับความสนใจและถูกนำมาใช้อย่างแพร่หลายในหลากหลายอุตสาหกรรมก็คือ Generative AI (Gen AI) หรือปัญญาประดิษฐ์เชิงสร้างสรรค์ ซึ่งปฏิเสธไม่ได้ว่า Gen AI ได้เข้ามาช่วยทุ่นแรงและลดเวลาในการทำงานได้อย่างมหาศาล แต่เหรียญย่อมมีสองด้านเสมอ การพึ่งพา Gen AI มากเกินไปในการทำงานก็อาจนำมาซึ่งผลกระทบที่ไม่คาดคิด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเรื่องของแรงจูงใจในการทำงาน

งานวิจัยล่าสุดได้ชี้ให้เห็นถึงประเด็นที่น่าสนใจนี้ จากการศึกษากลุ่มตัวอย่างพนักงานกว่า 3,500 คน พบว่า แม้การใช้เครื่องมือ Gen AI จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการทำงาน แต่ในขณะเดียวกันก็ส่งผลให้พนักงานรู้สึกมีแรงจูงใจในการทำงานลดลง และรู้สึกเบื่อหน่ายมากขึ้นเมื่อต้องทำงานที่ไม่เกี่ยวข้องกับการใช้ AI นี่เป็นสัญญาณเตือนที่สำคัญสำหรับองค์กรต่าง ๆ ที่กำลังพิจารณาหรือใช้งาน Gen AI อย่างเต็มรูปแบบ

คำถามที่ตามมาคือ องค์กรควรทำอย่างไรเพื่อรักษาสมดุลระหว่างการใช้ประโยชน์จากศักยภาพของ Gen AI ในการเพิ่มประสิทธิภาพ และการรักษาแรงจูงใจและความผูกพันของพนักงาน ซึ่งทางออกไม่ใช่การยกเลิกการใช้ Gen AI แต่เป็นการออกแบบงานและกระบวนการทำงานใหม่ เพื่อให้พนักงานยังคงรู้สึกถึงคุณค่าและความท้าทายในการทำงาน ควบคู่ไปกับการใช้ประโยชน์จากจุดแข็งของ AI อย่างชาญฉลาด

1. ผสานการทำงานของ AI และมนุษย์ให้เป็นเสริมพลัง ไม่ใช่การแทนที่: หัวใจสำคัญคือการมองว่า Gen AI เป็นเครื่องมือที่ช่วยเสริมศักยภาพของมนุษย์ แทนที่จะเป็นผู้ปฏิบัติงานแทนทั้งหมด องค์กรควรออกแบบงานโดยให้ผลลัพธ์จาก AI เป็นเพียงจุดเริ่มต้นหรือข้อมูลพื้นฐาน จากนั้นจึงส่งเสริมให้พนักงานใช้ความคิดสร้างสรรค์ ทักษะการวิเคราะห์ และความเชี่ยวชาญเฉพาะตัวในการต่อยอดและพัฒนาผลลัพธ์นั้นให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้น

2. ออกแบบงานเดี่ยวที่ท้าทายและน่าสนใจ เพื่อเติมเต็มความรู้สึกของความสำเร็จ: เพื่อชดเชยผลกระทบทางจิตวิทยาที่อาจเกิดขึ้นจากการทำงานร่วมกับ AI ซึ่งอาจทำให้พนักงานรู้สึกว่าตนเองเป็นเพียงผู้ตรวจสอบหรือปรับปรุงงานที่ AI สร้างขึ้น องค์กรควรมอบหมายงานเดี่ยวที่เปิดโอกาสให้พนักงานได้ใช้ทักษะและความสามารถของตนเองอย่างเต็มที่ งานเหล่านี้ควรมีความท้าทายในเชิงสร้างสรรค์ และเปิดโอกาสให้พนักงานได้ตัดสินใจและควบคุมทิศทางการทำงานด้วยตนเอง

3. ทำให้การทำงานร่วมกับ AI เป็นเรื่องที่สร้างความเข้าใจและความไว้วางใจ: งานวิจัยชี้ให้เห็นว่าพนักงานอาจรู้สึกไม่ผูกพันกับงานเมื่อพวกเขารู้สึกว่า AI เข้ามาควบคุมหรือลดทอนบทบาทของตนเอง การสื่อสารอย่างชัดเจนเกี่ยวกับบทบาทและขอบเขตการทำงานของ AI จึงเป็นสิ่งสำคัญ องค์กรควรเน้นย้ำว่า AI เป็นเพียงเครื่องมือที่ช่วยสนับสนุนการทำงานของมนุษย์ ไม่ใช่ตัวแทนที่เข้ามาแทนที่ความสามารถและผลงานของพวกเขา

4. สลับหมุนเวียนระหว่างงานแต่ละประเภท เพื่อรักษาสมดุลและความกระตือรือร้น: แทนที่จะจัดกลุ่มงานที่ต้องใช้ AI ไว้ด้วยกัน หรือมอบหมายงานที่ต้องทำด้วยตนเองอย่างต่อเนื่อง องค์กรควรออกแบบกระบวนการทำงานที่สลับหมุนเวียนระหว่างงานทั้งสองประเภท การสลับงานจะช่วยป้องกันความเบื่อหน่ายที่อาจเกิดขึ้นจากการทำงานประเภทเดียวซ้ำ ๆ และยังช่วยให้พนักงานได้ใช้ทักษะที่หลากหลาย

5. ฝึกอบรมพนักงานให้ใช้ AI อย่างมีสติ ส่งเสริมการเรียนรู้และพัฒนาทักษะ: เพื่อหลีกเลี่ยงการพึ่งพา AI มากเกินไปจนอาจทำให้ทักษะและความสามารถของมนุษย์ลดลง องค์กรควรให้ความสำคัญกับการฝึกอบรมพนักงานให้สามารถใช้ Gen AI ได้อย่างมีวิจารณญาณและมีประสิทธิภาพ การฝึกอบรมควรเน้นไปที่การพัฒนาทักษะในการตั้งคำถาม (prompt engineering) การประเมินผลลัพธ์ที่ AI สร้างขึ้นอย่างมีเหตุผล และการรู้ว่าเมื่อใดควรใช้การตัดสินใจของมนุษย์เป็นหลัก

เทคโนโลยีก็เป็นเพียงเครื่องมืออีกชิ้นหนึ่งที่ถูกพัฒนาขึ้น เพื่ออำนวยความสะดวกและยกระดับประสิทธิภาพในการทำงานของเรา แม้ว่า AI จะมีศักยภาพในการทำงานบางอย่างได้รวดเร็วและอาจมีประสิทธิภาพสูงกว่ามนุษย์ในบางแง่มุม แต่ก็ยังคงมีข้อจำกัดและจุดอ่อนที่ไม่สามารถเทียบเท่าความคิดสร้างสรรค์ วิจารณญาณ และความเข้าใจบริบทที่ซับซ้อนของมนุษย์ได้

ดังนั้นการใช้ประโยชน์จากเทคโนโลยี AI อย่างชาญฉลาดและได้ผลลัพธ์ที่ดีที่สุด คือการนำมาใช้อย่างเหมาะสม รู้จักประมาณตน และไม่พึ่งพาเทคโนโลยีจนเกินไป พึงระลึกเสมอว่า AI จะสามารถประมวลผลและสร้างสรรค์ผลงานออกมาได้ดีแค่ไหน สุดท้ายแล้วก็ขึ้นอยู่กับคุณภาพของข้อมูลและการป้อนคำสั่ง (prompt) ที่มาจากมนุษย์